یاری گر شهید ابراهیم هادی

به نام خدا

یک آیه.یک نکته

(اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ ۶)
ما را به راهِ راست راهنمایی کن.

۱.پس از اظهار تسلیم و بندگی در برابر خداوند و استمداد جویی از ذات پاکش نوع تقاضا را ، خداوند در این آیه برایمان مشخص می کند. (اهدنا الصراط المستقیم ؛ یعنی هدایت کردن ما به سوی راه راست) ،راه راست همان راه عدل و نیکی راه پاکی راه ایمان و عمل صالح است.

۲. یک سوال معروف؛ اینکه چرا ما از خداوند دائما در این آیه هدایت به صراط مستقیم را از او می خواهیم ،مگر ما همواره در گمراهی به سر می بریم؟
همان طور که قبلا گفتیم اتصال وجود ما به ذات باری تعالی همانند اتصال لامپ به کارخانه برق است و هر لحظه وجود تازه ای از آن ذات پاک به ما می رسد پس وجود تازه هدایت جدید را هم طلب می کند و در صورتی که مانعی،در این اتصال بین ما و بین خداوند، ایجاد شود که همان، وجود ناپاکی ها, کژی ها ,ظلم ها و … می باشد, پیوند ما را از اتصال به آن منبع نور قطع خواهد کرد و در آن زمان ما در واقع منحرف شده ایم، پس از خداوند طلب می کنیم که این موانع پیش نیاید و و ما بر صراط مستقیم ثابت قدم بمانیم، در واقع از خداوند ما می خواهیم که در راه مستقیم ثابت قدم بمانیم.

۳. سوال ؛ چرا پیامبران و امامان هم خواهان ثابت قدم ماندن در راه مستقیم وراه راست از خداوند هستند؟
پاسخ؛ هدایت همان پیمودن راه تکامل است ،از نقصان به کمال، که دارای مراتب و درجاتی می باشد و چون خداوند کمال مطلق هست هیچ ایرادی ندارد که پیامبران و امامان هم خواهان دریافت درجات بالاتری از هدایت را بر خود داشته باشند، به عنوان مثال در بحث صلوات بر پیامبر و آل پیامبر ، ما تقاضای رحمت(درجه) به ایشان از سوی خداوند را داریم. از طرفی دیگر در کتاب قرآن ما بارها و بارها شاهد هستیم که خداوند بیان می دارد؛ هدایت، یک امری است که قابل افزایش است. نظیر؛
وَيَزِيدُ اللَّهُ الَّذِينَ اهْتَدَوْا هُدًى ۗ وَالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَيْرٌ مَرَدًّا
و آنان که هدایت یافته اند، خدا بر هدایتشان می افزاید، و اعمال شایسته پایدار نزد پروردگارت از جهت پاداش بهتر و از لحاظ بازدهی نیکوتر است.(۷۶مریم)

۴. صراط مستقیم چیست ؟صراط مستقیم طبق فرموده خداوند در قرآن کریم در سوره انعام آیه ۱۶۱
قُلْ إِنَّنِي هَدَانِي رَبِّي إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ دِينًا قِيَمًا مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا ۚ وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
بگو: یقیناً پروردگارم مرا به راه راست هدایت کرد، به دینی پایدار و استوار، دین ابراهیم یکتاپرست حق گرا، و او از مشرکان نبود.
،آیین حق و دین حق و پایبند بودن به دستورات اسلام هست .
سایر مفسرین براساس روایات خاص ، صراط مستقیم را، اسلام ،قرآن، پیامبر و امامان راستین معنا کرده اند که بازگشت همگی این روایات برمی گردد به همان دین و آیین الهی در جنبه های اعتقادی و عملی .

📚خلاصه شده و کوتاه شده از تفسیر نور استاد حجه الاسلام والمسلمین محسن قرائتی

به نام او

یک آیه، یک نکته

إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ ﴿۵﴾تنها تو را مي‏پرستيم و تنها از تو ياري ميجوئيم. (۵)

۱.سخن از (ایاک نعبد و ایاک نستعین)، به بعد دیگر جنبه نیایش به خود می گیرد و اظهار نیاز و تقاضا به سوی خداوند است.

۲. هنگامی که مفاهیم موجود در آیات گذشته در عمق جان انسان قرار گرفت یعنی بعد اعتقاد به الله، به عنوان پرورش دهنده جهان و رحمت عام و خاص خداوند و اعتقاد به مالکیت روز جزا ،نوبت می رسد به ثمره دادن این اعتقادات توحیدی و اولین ثمره آن، یک ؛بنده خالص خداوند بودن و دو؛ استمداد و یاری جستن از خداوند است .

۳.(ایّاکَ نَعبُد)، اشاره دارد به توحید در عبادت یعنی هیچ کس و هیچ چیز را جز خداوند شایسته پرستش ندانیم به فرمان او گردن نهیم و همه قوانین او را به رسمیت بشناسیم .

۴. (ایّاکَ نَستَعین) اشاره دارد به توحید افعال و آن یعنی اینکه تنها موثر حقیقی در عالم را فقط خداوند بدانیم( لا موثر فی الوجود الا الله ).

۵.سوال؛ اینکه اگر خداوندرا تنها موثر حقیقی در این عالم بدانیم آیا باید عالم اسباب را انکار کنیم؟ خیر، این طور نیست مقتضای این عالم مادیات، پذیرش امور از طریق اسباب است، یعنی معتقد باشیم هر اثری، هر سببی هر تاثیری دارد به فرمان خداوند است، سوزانندگی آتش ، درخشندگی خورشید و غیره همه و همه به فرمان خداوند است و تا خداوند نخواهد هیچ یک از آنها تاثیر نخواهند داشت.

۶.یک نکته در فعل اول که می گوییم تنها تو را می پرستیم یک نوعی بوی استقلال فردی به چشم می خورد که فعل و جمله بعدی آن را تکمیل وبه بین الامرین( نه جبر و نه تفویض) تبدیل می کند یعنی بدون نیاز و استمداد و یاری جستن از سوی خداوند هم حتی بندگی و عبویت هم امکان پذیر نیست .

۷. سوال چرا در هر دو فعل( نَعبُد و نَستَعین)، صیغه جمع به کار برده شده است؟ زیرا اساس عبادت و بندگی خداوند مخصوصا راز و نیاز و من جمله نماز بر پایه جمع و جماعت است.

📚خلاصه شده و کوتاه شده از تفسیر نور استاد حجه الاسلام والمسلمین محسن قرائتی

به نام الله

یک آیه. یک نکته

آیه( مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ ﴿۴﴾
خدائي كه مالك روز جزاست. (۴))

۱. در این دنیا مالکیت دو نوع است اعتباری و حقیقی. مالکیت ما انسان ها نسبت به هر آنچه که در این دنیا داریم اعتباری و مالکیت خداوند نسبت به ما انسان ها مالکیت حقیقی است یعنی یک ارتباط خاصی بین موجودات و خداوند برقرار است که اگر احیانا یک لحظه بریده شود موجود نابود می شود مثل رابطه لامپ برق با کارخانه برق. سوال ؛چرا خداوند مالک حقیقی موجودات محسوب می شود زیرا خداوند از ابتدا خالق و رب همه موجودات است یعنی کسی که موجودات را آفریده و تحت حمایت خودش آنها را پرورش می دهد و لحظه به لحظه فیض هستی و وجود به آنها می بخشد مالک حقیقی آنها محسوب می شود.

۲.سوال؛ خداوند مالک هر دو دنیا است چرا در اینجا فقط مالک روز جزا معرفی می شود ؟ بله مالکیت خداوند شامل هر دو جهان می شود اما چون مالکیت خداوند در قیامت و روز جزا بیش از پیش ظهور و بروز دارد در این آیه مالک روز جزا معرفی می شود، زیرا در آن روز همه ی مالکیت های اعتباری و پیوندهای مادی ما انسان ها بریده می شود و فقط خداوند است که در آن دنیا همه کارها به دست
اوست.نظیر جایی که در خود قرآن آمده؛
يَوْمَ لَا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِنَفْسٍ شَيْئًا وَالْأَمْرُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ ﴿۱۹﴾
روزى كه كسى براى كسى هيچ اختيارى ندارد و در آن روز فرمان از آن خداست (۱۹)

۳.اثر اعتقاد به روز جزا و قیامت در دو مورد آشکار می شود؛ در اثر فوق العاده نیرومندی که در کنترل انسان در برابر اعمال ناشایست و نادرست دارد، زیرا آدمی با این اعتقاد درمی یابد که در قیامت اعمال ،از ریز و درشت مورد محاسبه قرار خواهد گرفت پس نسبت به اعمالش دقیق و نکته سنج می گردد.
و اما اثر دیگر نسبت به مورد مشرکان هست که آنها به( الله )، به عنوان آفریدگار اعتقاد داشتند یعنی اعتقاد به مبدا .ولی نسبت به معاد چنین تصوری نداشتند ، مشرکان می گفتند مگر ممکن است که انسان وقتی که از دنیا رفت و خاک شد، دوباره زنده شود.

۴.سوال؛ چرا روز (دین) معرفی شده است چون( دین )، به معنای جزا هست و آشکارترین کارها در قیامت همان بحث جزا و کیفر و پاداش می باشد.

📚خلاصه شده و کوتاه شده از تفسیر نور استاد حجه الاسلام والمسلمین محسن قرائتی

#به_قلم_خودم

به نام خدا

آیه(الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۲﴾)

۱. الف و لام الحمد الف و لام جنس است یعنی هرگونه حمد و ستایش مخصوص خداوند است که پروردگار جهانیان است.
یعنی هر بخششی که از سوی فرد بخشنده انجام می گیرد و هر تعلیمی که از سوی یک معلم انجام می شود و و کلا هر کار خیری که از یک فرد صادر می شود همه از ناحیه خداوند است، ستایش اینها از ستایش خداوند سرچشمه می گیرد بنابراین تمام حمدها به سوی خداوند برمی گردد .

۲.سوال؛ چرا ستایش فقط مخصوص خداوند است ؟که در این آیه خود خداوند جواب می دهد زیرا( رَب ِّالعالمین )، پروردگار جهانیان است.

۳. کلمه رب به معنای مالک و صاحب چیزی است که به تربیت و اصلاح آن می پردازد .

۴.کلمه عالَمین جمع عالَم است. عالم از مجموعه ای از موجودات مختلف هست که دارای صفات و مکان و و زمان مشترک باشند مثلا عالم انسان ،عالم حیوان یا عالم شرق و عالم غرب ‌.
و اینکه خود کلمه عالم جمع هست و باز با یا و نون جمع بسته شده است، اشاره به تمام مجموعه های این جهان دارد‌.

۵.کلمه عالَمین در کل قرآن کریم در برخی از موارد به تمامی انسان ها اشاره دارد و در برخی موارد وسیع تر از این بحث است ،همه موجودات را شامل می شود.
مانند آیه ۲۳ و ۲۴ سوره شعراء
قَالَ فِرْعَوْنُ وَمَا رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿۲۳﴾
فرعون گفت و پروردگار جهانيان چيست (۲۳)
قَالَ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا إِنْ كُنْتُمْ مُوقِنِينَ ﴿۲۴﴾
گفت پروردگار آسمانها و زمين و آنچه ميان آن دو است‏اگر اهل يقين باشيد (۲۴)

📚خلاصه شده و کوتاه شده از تفسیر نور استاد حجه الاسلام والمسلمین محسن قرائتی

آیه( بسم الله الرحمن الرحیم )

۱.همه کارها را باید با نام خداوند آغاز کرد چرا که خداوند خودش در قرآن کریم وقتی اولین آیه را نازل کرد با نام رب آغاز کرد( اقرَء بِسمِ رَبِّکَ الَّذی خَلَق)

۲. کلمه ‘الله’ جامع ترین نام های خداوند است و همه صفات را یک جا در آن می توان یافت.

۳. کارها را با نام خداوند شروع کردن مساوی است با یاری خواستن از خداوند در کارها .

۴. از نظر علمای شیعه( بسم الله الرحمن الرحیم) جزء سوره است .

۵. صفت رحمان خداوند اشاره به رحمت عام خداوند دارد که شامل همه موجودات و همه انسان ها با هر دین و مذهبی را شامل می شود و رحیم بودن خداوند اشاره به صفت رحمت خاص خداوند دارد که فقط شامل بندگان مطیع ،صالح و فرمانبردار است.

۶. و اما اینکه چرا صفت رحمت در بسم الله مطرح شده است به دو دلیل کوتاه می توان اشاره کرد اول اینکه در آغاز کار ما بایداز صفتی از خداوند استمداد بجوییم که آثارش بر تمام جهان پرتو افکنده هست ( رَبَّنا وَسِعَت کُلَّ شیِ ء رَحمهً ) دلیل دوم اینکه اساس کار خداوند بر رحمت است و مجازات جنبه استثنائی دارد و تا زمانی که عوامل قاطعی برای آن پیدا نشود محقق نخواهد شد چنان که در دعا آمده است ( یا مَن سَبَقَت رَحمَتُه غَضَبَه)

📚خلاصه شده و کوتاه شده از تفسیر نور استاد حجه الاسلام والمسلمین محسن قرائتی