یک آیه. یک نکته(۴)
به نام او
یک آیه، یک نکته
إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ ﴿۵﴾تنها تو را ميپرستيم و تنها از تو ياري ميجوئيم. (۵)
۱.سخن از (ایاک نعبد و ایاک نستعین)، به بعد دیگر جنبه نیایش به خود می گیرد و اظهار نیاز و تقاضا به سوی خداوند است.
۲. هنگامی که مفاهیم موجود در آیات گذشته در عمق جان انسان قرار گرفت یعنی بعد اعتقاد به الله، به عنوان پرورش دهنده جهان و رحمت عام و خاص خداوند و اعتقاد به مالکیت روز جزا ،نوبت می رسد به ثمره دادن این اعتقادات توحیدی و اولین ثمره آن، یک ؛بنده خالص خداوند بودن و دو؛ استمداد و یاری جستن از خداوند است .
۳.(ایّاکَ نَعبُد)، اشاره دارد به توحید در عبادت یعنی هیچ کس و هیچ چیز را جز خداوند شایسته پرستش ندانیم به فرمان او گردن نهیم و همه قوانین او را به رسمیت بشناسیم .
۴. (ایّاکَ نَستَعین) اشاره دارد به توحید افعال و آن یعنی اینکه تنها موثر حقیقی در عالم را فقط خداوند بدانیم( لا موثر فی الوجود الا الله ).
۵.سوال؛ اینکه اگر خداوندرا تنها موثر حقیقی در این عالم بدانیم آیا باید عالم اسباب را انکار کنیم؟ خیر، این طور نیست مقتضای این عالم مادیات، پذیرش امور از طریق اسباب است، یعنی معتقد باشیم هر اثری، هر سببی هر تاثیری دارد به فرمان خداوند است، سوزانندگی آتش ، درخشندگی خورشید و غیره همه و همه به فرمان خداوند است و تا خداوند نخواهد هیچ یک از آنها تاثیر نخواهند داشت.
۶.یک نکته در فعل اول که می گوییم تنها تو را می پرستیم یک نوعی بوی استقلال فردی به چشم می خورد که فعل و جمله بعدی آن را تکمیل وبه بین الامرین( نه جبر و نه تفویض) تبدیل می کند یعنی بدون نیاز و استمداد و یاری جستن از سوی خداوند هم حتی بندگی و عبویت هم امکان پذیر نیست .
۷. سوال چرا در هر دو فعل( نَعبُد و نَستَعین)، صیغه جمع به کار برده شده است؟ زیرا اساس عبادت و بندگی خداوند مخصوصا راز و نیاز و من جمله نماز بر پایه جمع و جماعت است.
📚خلاصه شده و کوتاه شده از تفسیر نور استاد حجه الاسلام والمسلمین محسن قرائتی
